Jonkvrouw Jacoba Berendina van Heemskerck van Beest (Den Haag, 4 januari 1876 - Domburg, 3 augustus 1923) was een Nederlands kunstschilder, glaskunstenaar, graficus en tekenaar. Ze schilderde onder meer bomen, havengezichten, landschappen en stillevens.

Van Heemskerck was de dochter van jonkheer Jacob Eduard van Heemskerck van Beest en Geertruida Berendina de Feyfer. Ze was de jongste van zes kinderen. Haar vader was een officier bij de Koninklijke Marine, die tevens schilderde: hij maakte marines, landschappen en stadsgezichten. Hij leerde Van Heemskerck de eerste beginselen van het schilderen.

Van Heemskerck had les bij J.H.Ph. Wortman en W. Hamel. Daarna studeerde ze aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag (1897-1901). Tot 1904 kreeg ze in Laren les van Ferdinand Hart Nibbrig. In Parijs volgde ze een half jaar lessen in het atelier van Eugène Carrière. Hier kwam ze in aanraking met de moderne kunst. Weer in Nederland woonde ze met haar zus Lucie in Den Haag. Hier ontmoette ze de verzamelaarster van moderne kunst Marie Tak van Poortvliet. Vanaf 1906 ging Van Heemskerck elke zomer naar Domburg, waar ze in contact kwam met Nederlandse avant garde-kunstenaars als Jan Toorop en Piet Mondriaan. Van Toorop en Mondriaan kreeg ze adviezen. In 1912 bouwde Tak van Poortvliet voor haar een atelier in de tuin van haar huis. Tak van Poortvliet was geïnteresseerd in haar werk en kocht het ook, als een van de weinigen in Nederland. Tak van Poortvliet zou haar levenslange vriendin worden.

Van Heemskerck schilderde landschappen, tekende en maakte veel grafisch werk. Vanaf 1910 nam ze aan verschillende exposities deel. In die tijd, rond 1911, werd ze kortstondig beïnvloed door het kubisme. Daarna voltrok zich bij Van Heemskerck een grote verandering. Ze voelde zich aangetrokken tot de antroposofie van Rudolf Steiner en werd gegrepen door de Duitse expressionistische beweging Der Sturm, waarvan de musicus, dichter en kunstcriticus Herwarth Walden de oprichter en leider was. De beeldtaal van haar werk veranderde. Van Heemskerck streefde ernaar haar innerlijke wereld tot uitdrukking te brengen en kwam steeds meer tot abstractie. Bronnen van invloed waren kunstenaars als Wassily Kandinsky en Franz Marc.

In 1913 nam Van Heemskerck deel aan de tentoonstelling Erster Deutscher Herbstsalon in Berlijn, georganiseerd door Walden. In de zomer van 1914 bezocht Walden Van Heemskerck in Domburg. Er ontstond een vriendschap en met Walden correspondeerde Van Heemskerck vanaf 1914 regelmatig. Walden schreef over haar werk in het blad 'Der Sturm' en in zijn boeken en organiseerde exposities in en buiten Duitsland van haar werk. Hierdoor raakte het werk van Van Heemskerck bekend. Vooral in Duitsland werd het gewaardeerd en verkocht. In Nederland was minder enthousiasme. Sommigen vonden haar werk gekunsteld.

Van Heemskerck zocht voortdurend naar nieuwe uitdrukkingsmogelijkheden. Zij ging zich vanaf 1916 ook bezighouden met het ontwerpen van glas-in-loodramen. Zo maakte zij in 1921 ramen voor de marinekazerne in Amsterdam en in 1922 voor het GG&GD-gebouw, eveneens in Amsterdam. Vanaf november 1922 woonde Van Heemskerck samen met de mecenase Marie Tak van Poortvliet (1871-1936) op Loverendale in Domburg.

Ze overleed onverwacht op 47-jarige leeftijd aan angina pectoris en werd op 7 augustus 1923 gecremeerd op Westerveld te Velsen. Op 12 november 1924 werd haar urn bijgezet in een monument op Westerveld. Na haar dood organiseerde Walden in 1924 een tentoonstelling over haar werk in Berlijn. Marie Tak van Poortvliet verzorgde een overzichtstentoonstelling in Nederland.

De werken van Jacoba van Heemskerck behoren tot het expressionisme. Ze wordt ook wel de 'vrouwelijke Mondriaan genoemd.