Heyboer, Anton
Sabang Sumatra, 9 februari 1924 - Den Ilp, 2005
Biografie: Anton Heyboer
Anton Heyboer wordt op 9 februari 1924 in Sabang, Indonesisch, geboren. In zijn leven is Heyboer letterlijk gek verklaard, levend als zonderling zonder contact met de wereld om zich heen. Levend in een eigen kosmos, voorzien van niet meer dan de elementaire levensbehoeften voor hem en zijn gezin. De spot drijvend met het elitaire kunstcircuit, maar hoog aangeschreven bij toonaangevende musea waar ook ter wereld. In 1943 wordt Heyboer opgepakt door de Duitse bezetters en in kamp Prenz Lauerber te werk gesteld. Hij schreef hierover ooit, Het concentratiekamp was niet slechter dan het ouderlijk huis en de maatschappij is voor mij niet slechter dan beide; te oncreatief. Van jongs af aan is er bij Heyboer al de drang om non-conformistisch te leven. Na de oorlog vestigt Heyboer zich in Borger. Hier begint hij, nog in traditionele stijl, met tekenen. Hij ontmoet in 1948 de schilder Jan Kagie waarmee hij al tekenend en schilderend enkele maanden door Frankrijk zwerft. In 1951 wordt Heyboer vrijwillig een tijd lang opgenomen in het Provinciaal Ziekenhuis te Santpoort, om bescherming te vinden tegen het normale in de maatschappij dat hem niet toestond het proces van zelfwording te ondergaan. Anton Heyboer ontwikkelt in de jaren na zijn opname zijn “systeem. Dit systeem is zijn antwoord om langs te leven, zich maatschappelijk te handhaven en erkenning als kunstenaar te verwerven. Zo kan hij zijn positie als verschoppeling en uitschot, die tot zijn isolement had gevoerd, ongedaan te maken. Het systeem is zijn kunstwerk, dat is zijn teken. Het systeem is in al zijn werken het uitgangspunt onder het motto: de creatie is het enige levende dat eeuwig is. Het is de opstanding. Het is zijn systeem dat hem leidt naar zijn bruiden. Laten we onze eigen speeltuin bouwen waar verder niemand meer zal komen, waar we geen mensen meer hoeven te zien. Op zijn boerderij, vergezeld van zijn 4 bruiden, is Heyboer constant op zoek naar de uitdaging in zijn werk. Het werk van Heyboer wordt beheerst door beeltenissen van wulpse vrouwen met overdreven rondingen, zijn boot (de YM 348) waar hij in 1951 enige tijd op heeft gewoond, zijn leven op zijn boerderij en figuren uit de bijbel vermengd met beeltenissen die doen denken aan prehistorische grottekeningen. Bij de creatie van zijn kunstwerken gebruikt Heyboer verschillende disciplines. Beroemd zijn zijn etsen, maar ook zijn zijn krijttekeningen en tekeningen vervaardigd met houtskool, oliekrijt, verf, klei, ijzermenie en teer alsmede verf op papier en linnen geliefde kunstwerken die in menig collectie zijn opgenomen. Ik heb gezocht naar een vorm, waarin het leven kunst wordt, waarin het vol spanning komt en waar het moeilijk wordt; waar geen oplossingen zijn en dus altijd een labiel evenwicht is. Er is in kunstwerken ook niet een direct statisch evenwicht, dat is geen schoonheid. Zo krijg je ook met een man en vier vrouwen een labiel evenwicht, waarin dezelfde schoonheid heerst als in een kunstwerk. Zijn zienswijze maakt Heyboer inmiddels tot een internationaal erkend kunstenaar, wiens werken over de hele wereld in musea hangen. Koningin Beatrix, die ooit zelf een expositie samenstelde met werken van Heyboer, beloond hem in 2002 met een Ridderorde. In eenzame opsluiting, afgesloten van de buitenwereld, heeft hij de mensen bereikt met zijn werk en levenswijze.