Parabeik: Een processie in Birma
13 april 2011
De eerste bekende Birmese (Myanmar) schilder was U Kyar Nyunt, hofschilder die diende voor de laatste koningen van het Derde Birmaanse koninkrijk, King Mindon (1853-1878) en zijn zoon koning Thibaw (1878-1885). Hoogstwaarschijnlijk is U Kar Nyunt geboren in 1844 maar daarover is geen zekerheid. Hij was waarschijnlijk nog een jonge jongen toen hij als leerling schilder aan het hof ging werken. U Karn Nyunt kwam in contact met enkele buitenlandse kunstenaars die Birma bezochten. Vanaf dat moment zijn er pogingen in zijn werk waarneembaar, persperctief, lijn en kleur, die niet eerder werden toegepast in de klassieke Birmese schilderkunst. U Kar Nyunt werd al snel hoofd van een team van 17 hofschilders en overleed jong, op 36 jarige leeftijd.
In het oude Birma werden schilderingen voornamelijk aangebracht op pagode muren en geets op gelakte voorwerpen. Vanaf de 19de eeuw werden belangrijke gebeurtenissen opgetekend in vouwboeken, parabeiken genoemd. Ceremonies, de geboorte van een kalf met twee hoofden, de schenking van een giraffe werden vastgelegd in een parabeik welke ciculeerde binnen het hof als een soort van nieuwsbulletin. Het hoofd van de hofschilders werkte als een soort hoofdredacteur en gaf doorgaans aan zijn ondergeschikte de opdracht tot het tekenen ervan.
Een parabeik is een groot vel papier gemaakt van boomschors. Om het zijn dikte te geven zijn papierlagen met elkaar verlijmd. Een parabeik heeft een lengte tot ongever 3 meter, die als een 'accordion' wordt gevouwen, die telkens een afmeting heeft van ongeveer 18 bij 40 cm. Aan de onder en bovenzijde worden deze bijgesneden. Parabeiken maken o.a. deel uit van de collectie van Musee Guimet in Parijs en het Britisch Museum in Londen.
De parabeik die wij momenteel aanbieden bestaat uit vier vouwdelen (telkens 18 cm) en heeft daardoor een totale lengte van 72 cm met een hoogte van 42 cm. De afgebeelde scene beslaat de 4 vouwdelen. De tekst eronder vermeld, vrij vertaald; "uitgaan in processie". Het is hoogstwaarschijnlijk vervaardigd gedurende de regeerperiode van Koning Mindon of zijn zoon. Het is niet bekend of het een afbeelding is van de koning of een lid van de koninklijke familie.
Herkomst: Kunsthandel Roozemond, Amsterdam. Deze parabeik is na telefonische afspraak in Oirschot te bezichtigen. Prijs op aanvraag.