Geboren in 1869 in een Franse bourgeoisie-familie te Le Cateau-Cambrésis studeerde hij rechten en kwam hij terecht bij het Openbaar Ministerie. In 1890, tijdens een moeizaam herstel van één jaar na een blindedarmoperatie, begint hij prenten te kopiëren. Hij wordt door de kleuren gegrepen en tegen de voorkeur van zijn familie in besluit Matisse zich op de kunst te richten. In 1892 trekt hij weer naar Parijs, waar hij destijds student was geweest, laat hij zich inschrijven aan de Académie Julian en volgt hij avondcursus aan de "Ecole des Arts décoratifs". Met zijn leraren op de scholen kan hij het niet goed vinden, die stellen dat hij niet goed genoeg kan tekenen. Beslissend is hier zijn kennismaking met Albert Marquet en met Gustave Moreau. Hij krijgt ook contact met Georges Rouault, Charles Camoin, Henri Manguin en met de Belg Henri Evenepoel, zijn latere geestesgenoten in het Fauvisme. Aanvankelijk vertonen zijn doeken een eerder omfloerst poëtische Nabis-atmosfeer. Zijn palet gaat echter opklaren, nadat hij het werk heeft leren kennen van Vincent Van Gogh en Camille Pissarro hem heeft gewezen op een minder geslaagd kleurgebruik. Hij trouwt in 1898 en verblijft kort in Londen, waar hij zich verdiept in het werk van William Turner. Hierna leert hij de zuiderse helle kleuren kennen op Corsica. In 1899 keert hij terug naar Parijs, op de Quai Saint Michel, waar hij woont tot 1907. Na een kort verblijf, in 1904, bij Paul Signac in St.Tropez gaat hij zelfs het Pointillisme onder handen nemen. "Luxe, calme et volupté" ontstaat, naar een gedicht van Charles Baudelaire. De zomer van 1905 brengt hij door te Collioure. 1905 is het jaar waarop de naam Matisse plots en voorgoed op de voorgrond treedt. Hij wordt gezien als de grondlegger van het Fauvisme, de stijl met de fel contrasterende kleuren naast elkaar zonder enige overgang, waarbij de harde confrontaties niet eens getemperd worden. De journalist-criticus Louis Vauxcelles scheldt de exposanten op het "Salon d`automne" uit voor Les Fauves en meteen is de toon gezet voor de groep Fauvisten als Matisse, Marquet, de Vlaminck, Derain e.a. "La fenêtre ouverte à Collioure" en "La femme au chapeau" waren de gewraakte werken van Matisse, op deze expositie. De kritiek was vernietigend. Men schreef o.a. "Uitgenomen de gebruikte materialen, heeft dit alles niets meer met schilderwerk te maken. Het zijn barbaren die men bij ongeluk verf in handen gaf, kinderen die men naar hartelust met een schildersdoos liet morsen...". Henri Matisse was een meerzijdig kunstenaar, die naast het schilderen ook in het tekenen, de grafiek, de decoratie en de sculptuur telkens meesterlijke hoogtepunten creëerde. Zelfs literair presteerde hij, in 1908, "Notes d`un peintre". Intussen, in 1907, hadden Pablo Picasso met zijn ophefmakende "Demoiselles d`Avignon" en Paul Cézanne met zijn retrospectieve expo in het "Salon d`automne" van datzelfde jaar, de weg geopend naar het nieuwe kubisme. Maar Matisse bleef zijn kleurentechniek trouw en vond erkenning bij de grote vreemde verzamelaars, zoals Stein, Morozov en Chtchoukine. Voor deze laatste maakt hij "La musique" en het heerlijke "La danse", in 1909. Over dit laatste zegt hij "...Trois couleurs pour un vaste panneau de danse: l`azur du ciel, le rose des corps, le vert de la colline ...". In 1921 vestigt hij zich in Nice, dat hij verlaat voor Cimiez, in 1938. In 1943 gaat hij in Vence wonen. Het wordt de periode van zijn "papiers gouaches et découpés", waarover hij zegt: "Découper à vif dans la couleur me rappelle la taille directe des sculpteurs." Door een verkeerd verlopen operatie was Matisse aan de (rol)stoel gebonden, kon hij niet meer uitgebreid staan schilderen. De oplossing vond hij in het werken met geverfd papier (papiers gouaches), waarin hij vormen uitknipte die hij weer voor het grotere werk gebruikte. Een aantal van deze werken zijn ook door een drukker vermenigvuldigd, Matisse zag er op toe dat de gebruikte kleuren correct zijn. Doordat de drukker de gebruikte materialen goed vastgelegd heeft, kunnen die werken, die nu ontkleurd zijn, nu weer gerestaureerd worden naar hun originele kleurenpracht. Henri Matisse triomfeert op de grote exposities in Londen, New York en Moskou. In 1948 creëert hij zijn schitterende "Saint Dominique", bestemd voor de kerk van Notre-Dame-de-Toute-Grace op het plateau van Assy. Het orgelpunt van zijn kunst zet hij bij de inhuldiging van zijn Dominicaner-kapel te Vence. Hij sterft op 3 november 1954, ten gevolge van een hartaanval, in zijn appartement in het Hotel Regina te Cimiez, nabij Naice. Hij werd 84 jaar.