De kracht van ijzer in Afrika. Een unieke collectie die beschikbaar komt.

Dit ijzeren Ganbeeldje maakt deel uit van een unieke en zeer omvangrijke collectie gesmede figuren en objecten.

 

Ganbeeldje
Bij dit kleine ijzeren gesmede Ganbeeldje - het is slechts 6,5 cm groot - zien we dat de rechterarm boven de zwangere buik wordt gehouden, de hand wijst richting het hart. Het gebaar drukt moederschap uit, vruchtbaarheid, bescherming. Het gebaar treffen we vaker aan, maar dan met béide handen op de buik van een al dan niet zwangere vrouw bij beelden van de Yoruba, de Dogon, de Lobi, de Baule, de Guro en van de diverse Congo volken, als bijvoorbeeld de Luba.

Zulke kleine ijzeren menselijke figuren worden bewaard op de altaren van de Gan of worden op reis meegenomen ter bescherming. De ledematen worden van een staafje ijzer los gesmeed, zoals takken aan een boom zitten. Precieze duiding tot welk volk ze behoren, Lobi, Senufo of Gan is volgens Maine Durieu, die erover schrijft in haar boek Bronzes Gan niet haalbaar, omdat stijlen elkaar beïnvloed hebben, waardoor het moeilijk is om precieze stijlgrenzen aan te geven.

Het hoofdje van dit kleine ijzeren Gansculptuurtje, vermoedelijk uit de streek Loropéni, zoals André Blandin in zijn boek Fer Noir d’Afrique de L’Ouest veronderstelt, heeft de vorm van een driehoek, die bij de Gan verwijst naar een slangenkop. Er bestaan antropomorfe ijzeren slangenfiguurtjes, volgens Blandin van de Birifor in Burkina Faso, met dergelijke hoofdjes, maar dan is het onderlichaam een zigzaggend slangenlijf. Hoewel we dus ook bij de Lobi en de Gan veel antropomorfe beeldjes aantreffen, lijkt er bij het hier afgebeelde mensfiguurtje geen sprake van een slangenkop. Ook het ontbreken van de bolle ogen die op de slangenkoppen van de Gan voorkomen, wijst er eerder op dat het hier een gestileerd mensenhoofdje betreft. Er is ook verder niets dat naar een dier, een slang, verwijst. De bovendien licht knielende houding van het beeldje kan wijzen op devotie, toewijding aan de voorouder, of een verzoek om bescherming.

Ook bijzonder is dat een belangrijk deel van de figuren en objecten zijn vastgelegd in twee uitgaven, wellicht ook de informatiebron voor Afrikaans gesmeed ijzer.

Mocht u interesse hebben in deze collectie en meer wilt weten of een bezichtiging wenst dan vernemen wij dat graag van u.