De eenling Westerik

Kun je tekenen met aquarelverf? Eigenlijk niet. Althans, de waterverf is er niet voor bedoeld. Nu kun je met materialen natuurlijk lekker tegendraads van alles doen, maar bij aquarel denk je toch eerst en vooral aan heerlijk vloeiende oppervlaktes, verglijdende kleurvelden en dwarrelende accenten. Toch niet bij Co Westerik (1924-2018). Dat zie je ook terug in de aquarellen die Kunstmakelaardij Metzemaekers nu toont.

De Haagse Rotterdammer Westerik is dan ook vóór alles tekenaar. Is het toeval dat hij in zijn bepaald lange loopbaan slechts tweehonderd schilderijen van zijn ezel heeft laten komen? Nee, ik denk het niet. Het aantal tekeningen – inclusief die aquarellen worden genoemd – dat loopt zonder te overdrijven in de duizenden. En dan vergeten we gemakshalve de eveneens ontelbare grafiekbladen die Westerik in ruim tachtig jaar heeft gemaakt.

Was hij eigenzinnig in de manier hoe hij werkte, zijn beeldtaal is eveneens tamelijk uitzonderlijk. Toen na de Tweede Wereldoorlog de mannen van de Cobrabeweging Nederland op zijn kop zetten, was er eigenlijk geen ruimte voor kunstenaars die er een meer realistische manier van werken op na hielden. De groep ‘De Realisten’, met leden als Kees Andrea en Herman Berserik, was dan ook geen lang leven beschoren. Het werk van Westerik leunde tegen dat realisme aan, maar had ook kenmerken van het magisch-realisme. Eigenlijk hoorde hij bij niet een kunststroming of beweging; Westerik was een eenling.

Die einzelgänger penseelde in 1966 het bekende doek ‘Snijden aan gras’. Dat werd later in reproductie opgehangen in treincoupes, maar die moesten kort daarop weer worden weggehaald: teveel klachten van reizigers, de afbeelding vond men veel te eng. Dat zegt iets over de impact van Westeriks werk, dat vaak wel iets schurends heeft. Het is een realisme dat vervreemding oproept. Ietwat surreële elementen ontbreken ook niet. Zoals in de tekening/aquarel ‘Compositie met vrouwen en lege stoel’ uit 1986.Daarop zie je een zittende vrouw met serene blik de beschouwer aankijken. De benen en armen zaten de kunstenaar niet lekker, hij heeft ze (zichtbaar) meerdere keren getekend. Rechts van de vrouw een summier aangegeven, lege stoel. Achter haar - ook minimaal, maar heel raak getekend - een oudere en een jongere vrouw. Volstrekt onduidelijk wat de drie voor elkaar betekenen, maar het knettert tussen de dames en je weet: die lege stoel blijft leeg. Magisch. Typisch Westerik.

De expositie met aquarellen van Co Westerik is te zien van 3 tot en met 31 mei 2024. Iedere donderdag en vrijdagmiddag geopend van 13.00 tot 17.00 uur. Andere dagen na afspraak.

 

(tekst Rob Schoonen).