Kristal (code:G005)
Bergkristal in de natuur voorkomende stof van bijna zuivere kiezelaarde, welke de glasmakers steeds hebben getracht na te maken. Daar kiezelaarde slechts bij zeer hoge temperatuur gesmolten kan worden is het voor de praktijk van het gladmaken onbruikbaar. Van de romeinen, waar de bewerking behoudens bij gemmen betrekkelijk gering is, is er geen ononderbroken traditie naar de merovingen en verdere middeleeuwen. In deze periode bestaat de bewerking voornamelijk uit het slijpen tot bollen en facetten, al of niet gevat in goudsmeedwerk of edelsmeedwerk. Een uitzondering vormt een wederopbloei onder de karolingen met het snijden van zegelstempels en gemmen, alsmede de groep rond de zogenaamde suzannaschaal van lotharius ii (ca. 850). (een gem is een edelsteen, later ook wel de naam voor een steen waarin letters of figuren werden gesmeden, intaglie) veel belangrijker zijn vazen en kannen welke door de kruisvaarders uit het fatimidische egypte werden gehaald, benevens de groep van veel grotere stukken door de noormannen op sicilie vervaardigd (voor 1200). Een derde groep, welke als een een elegante navolging van de noormannen moet worden beschouwd, onstond (zonder dat een nadere lokalisering mogelijk is) in west-europa, waar bergkristal voorts werd gebruikt als versiering van kruisen en dergelijke. Uitgaande van de in de15de eeuw in italie onstane gemmenbewerking ontwikkelden onder andere giovanni bernardi da castelbolognese, annibale fontana en de gebroeders saracchi aldaar een ongekende techniek, zowel in hoge als in diepe snede voor pronkvaten , schalen enz. , welke techniek ook ten noorden van de alpen (wenen en praag) door italiaanse en ook duitse kunstenaars beoefend werd.
